Trong suốt quá trình tham gia giảng dạy múa của mình tại Học viện Múa Việt Nam. Tôi nhận thức được bản chất của tự chủ trong học tập, nghiên cứu là vô cùng quan trọng, quyết định sự thành công của một người diễn viên múa. Người học có đáp ứng được yêu cầu bức thiết của tình hình nghệ thuật múa chuyên nghiệp hiện tại hay không, có đủ tri thức để hiểu biết, nhận thức nghệ thuật với đặc thù chuyên ngành của mình hay không là đều phụ thuộc vào quá trình tự chủ trong học tập và nghiên cứu. Người học tự xây dựng mục tiêu học tập rồi tự chọn môn học mình ưa thích, đam mê để thực hiện mục tiêu đề ra thông qua kế hoạch học tập tự lập. Khi đó, hoạt động đào tạo chuyển từ dạy làm chính sang học làm chính - có nghĩa là người học chủ động chiếm lĩnh kiến thức, kỹ năng và phẩm chất cho bản thân, nhằm thúc đẩy khả năng chuyên môn, sự hiểu biết về chuyên ngành học. Để thực hiện được điều này đòi hỏi mỗi người học cần phát huy năng lực tự học, tự nghiên cứu cho bản thân. Đặc biệt là đối với người học chuyên ngành huấn luyện múa Đương đại. 

Trước hết, múa Đương đại là một bộ môn nghệ thuật với hệ thống ngôn ngữ động tác múa phong phú, linh hoạt, kỹ thuật mang tính đột biến cao, cùng với sự đa dạng trong xử lý ngôn ngữ động tác, là mảnh đất màu mỡ cho việc sáng tạo, xây dựng tác phẩm múa. Cho nên, múa Đương đại ngày càng được nhiều biên đạo múa sử dụng như một phương tiện, phương pháp trong quá trình xây dựng ngôn ngữ và sáng tác các tác phẩm múa của mình. Sự vận dụng đó đã làm tăng lên hiệu quả nghệ thuật cho các tác phẩm múa Việt Nam trong thời kỳ hiện đại. 

Vai trò và sự tác động của múa Đương đại đối với phát triển nghệ thuật múa đã được các nhà chuyên môn và công chúng yêu nghệ thuật múa khẳng định. Nắm bắt được điều này, từ năm 2006, bộ môn múa Đương đại được chính thức đưa vào giảng dạy cho các đào tạo diễn viên dài hạn tại học viện múa Việt Nam. Cùng với sự phát triển chung của học viện, bộ môn đã được các giảng viên giỏi, đã từng được du học, biểu diễn về múa Đương đại ở các nước tiên tiến trên thế giới như Anh, Pháp, Đức, Bỉ, Hà Lan… tham gia giảng dạy. Rất nhiều thế hệ diễn viên múa tốt nghiệp đã trưởng thành tại những đoàn múa, nhà hát có tên tuổi tại Việt Nam. Đó là sự không ngừng học hỏi và đam mê nghiên cứu khoa học của các giảng viên về bộ môn, tạo điều kiện cho những người học có được những tri thức, hiểu biết nhất định, phát triển cả vể thể chất lẫn trí tuệ. 

Thực tế cho thấy, các chương trình thi tài năng học sinh sinh viên được tổ chức hàng năm, thì số lượng các bài thi hình thức múa Đương đại chiếm đa số tổng thể chương trình. Thậm chí, rất nhiều thí sinh tham gia với tác phẩm múa Đương đại cũng đã dành được những giải thưởng cao của cuộc thi. Điều đó thể sự thành công, định hướng phát triển tốt trong lĩnh vực đào tạo của các giảng viên tổ bộ môn. 

Cũng phải nói thêm rằng rằng, công tác nghiên cứu ngôn ngữ múa Đương đại nhằm làm tăng giá trị nghệ thuật, nhằm góp phần vào sự phát triển trong công tác đào tạo diễn viên múa tại Học viện múa Việt Nam là một yếu tố quan trọng. Thực tiễn cho thấy, chất lượng đào tạo diễn viên múa đương đại đã có những chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao nhận thức, giá trị và tầm quan trọng của bộ môn múa Đương đại trong môi trường đạo tạo học viện và được các trường đào tạo nghệ thuật cả nước đánh giá cao. Song, việc tự chủ trong học tập, nghiên cứu ngôn ngữ múa Đương đại trong công tác học tập chuyên ngành nghệ thuật múa Đương đại còn ít được để ý.

Hiện tại, theo thống kê thì đa số các người học trong học viện đều có nhu cầu học, tiếp thu và tìm hiểu về bộ môn múa Đương đại một cách chuyên sâu nhưng mới chỉ có các khoá hệ đào tạo dài hạn mới được học, thi tốt nghiệp, nhưng cũng chỉ dành cho đối tượng 2. Bởi bản thân bộ môn chưa có lớp chuyên ngành múa đương đại riêng nên khiến cho người học múa muốn học tập, tìm hiểu, nghiên cứu gặp rất nhiều khó khăn, chưa được tiếp cận một cách nghiêm túc, nhận được giá trị tốt nhất của bộ môn này. 

Cần phải khẳng định việc tự học, tự nghiên cứu là một trong những xu thế của thời đại. Đây cũng là chủ trương của Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện múa trong việc cải tiến phương pháp học tập theo hướng tích cực phát huy tính chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học. Người học có phát huy được năng lực tự học, tự nghiên cứu thì mới có thể nắm bắt được yếu lĩnh động tác, hiểu sâu, nhớ lâu các kiến thức. Chính trong quá trình này, tư duy độc lập, tư duy đánh giá, tư duy sáng tạo nghệ thuật sẽ được nảy nở và phát triển. Để biến những kiến thức khoa học tích lũy từ nhiều thế hệ của thế giới thành kiến thức của chính mình đòi hỏi mỗi người học phải tự học, đây là cơ sở để người học có thể học suốt đời, nâng cao trình độ cả về chuyên môn lẫn hiểu biết trong cuộc sống. 

Để đạt mục tiêu trở thành giảng viên Huấn luyện múa Đương đại, mỗi người học cần phải chủ động trong học tập, xây dựng kế hoạch học tập phù hợp với năng lực cá nhân và phong cách mình lựa chọn. Nhằm phát huy năng lực tự học của người học, giảng viên cần dạy cách học cho người học, đây cũng là mục tiêu quan trọng của hoạt động giảng dạy ở bậc đại học. Đối với chuyên ngành Huấn luyện múa đương đại, người học cần thực hiện những nguyên tắc sau: 

Thứ nhất, đối với người học chuyên ngành huấn luyện múa Đương đại bắt buộc phải tự học, nghiên cứu ở nhà nhiều hơn và dành nhiều thời gian ôn tập bài cũ trên sàn, rèn luyện các kỹ năng còn hạn chế. Chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp, kết quả học tập của người học phụ thuộc nhiều hơn vào quá trình tự thân vận động. Điều này đòi hỏi người học phải tự ý thức cao việc học của mình để có động cơ học tập tốt. Do đó, một trong những yếu tố tạo động cơ học tập cho người học là đánh giá quá trình học tập. Việc đánh giá quá trình sẽ trở thành phương tiện thúc đẩy việc học tập của người học nhiều hơn, có thái độ tích cực hơn trong học tập. Tự học có vai trò rất quan trọng, quyết định kết quả học tập của người học. Chính vì vậy, đòi hỏi mỗi người học cần tích cực, chủ động, độc lập tìm tòi, khám phá để lĩnh hội tri thức bằng chính hành động của bản thân nhưng không tách rời sự tổ chức, điều khiển của giảng viên. 

Thứ hai, để quá trình tự học đạt kết quả cao, người học cần thể hiện rõ tính mục đích, tính kế hoạch cao, có thái độ tích cực và có những kỹ năng tự học nhất định để hoàn thành nhiệm vụ học tập đề ra. Ngoài những hoạt động tự học diễn ra dưới sự tổ chức, hướng dẫn trực tiếp hay điều khiển một cách gián tiếp của giảng viên, người học cần tiến hành các hoạt động tự học nhằm thỏa mãn nhu cầu, hiểu biết riêng, theo sở thích, hứng thú của bản thân về những tri thức nằm ngoài chương trình đào tạo quy định của học viện, những tri thức mở rộng sự hiểu biết, phục vụ cuộc sống và nghề nghiệp của bản thân. Đó là, tìm hiểu thêm về các trường phái, phong cách giảng dạy, biểu diễn múa đương đại thông qua các sách, báo, tài liệu, ấn phẩm có giá trị… 

Để hoạt động tự học của người học đạt hiệu quả, giảng viên phải tiến hành các hoạt động dạy cách tự học cho người học, giúp người học có khả năng hình thành và hoàn thiện cả ba mặt: nhận thức, thái độ, kỹ năng. 

Cụ thể: 

Giai đoạn 1: Quá trình hình thành thái độ tự học 

Giai đoạn 2: Các thao tác, các công cụ hình thành năng lực tự học.

Một số giải pháp nhằm phát huy năng lực tự chủ trong tự học, tự nghiên cứu của người học đối với chuyên ngành huấn luyện múa đương đại:

1. Đối với Học viện 

- Có kế hoạch xây dựng giáo trình, chương trình chi tiết môn học múa Đương đại nhằm tổ chức các công tác liên quan đến vấn đề đào tạo diễn viên múa, qua đó, thanh tra chất lượng giảng dạy của giảng viên và chất lượng học tập của người học, đây là công cụ để đảm bảo chất lượng đào tạo.

- Nên mở chuyên nghành diễn viên nghệ thuật múa Đương đại cho người học có thể thực hành nghề nghiệp với đúng chuyên môn của mình. 

- Tạo điều kiện, đầu tư cho người học đang học tập tại học viện tham gia các cuộc thi múa Đương đại trong nước và trên thế giới. 

- Cần bổ sung vào thư viện những tài liệu nghiên cứu (sách, báo, DVD) có giá trị về các phong cách múa Đương đại, trường phái múa Đương đại tiêu biểu trên thế giới hiện nay. Đặc biệt là các chương trình giảng dạy của các trường nghệ thuật có sự phát triển mạnh về múa Đương đại trên thế giới, tạo điều kiện cần cho người học có nhu cầu tìm hiểu, nghiên cứu. 

- Có kế hoạch đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá học tập, bởi đây là công đoạn quyết định chất lượng của quá trình giảng dạy và học tập. Đây là tiền đề để điều chỉnh chương trình đào tạo, tổ chức giảng dạy và học tập cũng như ra quyết định về kết quả học tập của người học. 

- Phối hợp với Đoàn thanh niên, Phòng công tác người học, thường xuyên tổ chức các buổi hội nghị, buổi thảo luận bàn về phương pháp tự học cho người học. 

- Các sàn tập, thư viện cần bố trí mở cửa thường xuyên, tạo điều kiện cho người học tự học, tự nghiên cứu ngoài giờ lên lớp. 

- Có chính sách đầu tư cơ sở vật chất nhằm đảm bảo điều kiện học tập tối thiểu cho người học như số lượng và kích thước sàn tập, phòng học… Trang bị loa, máy chiếu trong từng sàn tập, phòng học và điều kiện vệ sinh môi trường. Đảm bảo đáp ứng đủ tài liệu học tập cho người học có thể tự nghiên cứu. 

- Thường xuyên tổ chức bồi dưỡng các lớp nghiệp vụ sư phạm đại học cho giảng viên.  

2. Đối với giảng viên 

- Cần căn cứ vào giáo trình, chương trình chi tiết môn học múa Đương đại để xây dựng lịch giảng dạy, tổ chức giảng dạy. Thực hiện kiểm tra đánh giá sức tiếp thu môn học của người học qua đó có biện pháp giải quyết. 

- Xây dựng ngân hàng câu hỏi thi, kiểm tra trong bộ môn múa Đương đại, nhằm đa dạng hóa hình thức đào tạo, hình thức thi thực hành kết hợp với lý thuyết đối với hệ diễn viên múa Đương đại, mở rộng quy mô đào tạo mà vẫn giữ được chất lượng đào tạo. 

- Cần căn cứ vào ngân hàng câu hỏi thi để đổi mới phương pháp giảng dạy, ra đề kiểm tra đánh giá tiếp thu môn học đảm bảo chất lượng theo mục tiêu môn học. 

- Giảng viên cần kích thích động cơ học tập của người học thông qua đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá học tập như: Kiểm tra đánh giá theo các bậc nhận thức, kỹ năng và tư duy mà môn học dự kiến người học đạt được sau khi kết thúc; Áp dụng nhiều phương pháp kiểm tra đánh giá khác nhau và phải thực hiện một cách thường xuyên; Tăng tỉ lệ điểm đánh giá quá trình để ràng buộc người học sẽ phải có thái độ tích cực hơn trong học tập; Giao nhiều bài tập ở nhà với nhiều hình thức khác nhau như bài tập cá nhân, bài tập nhóm,… thông qua hệ thống ngân hàng câu hỏi thi; Chấm và lưu điểm bài kiểm tra thực hành, lý thuyết của người học phải thật công bằng và nghiêm túc để người học không có thái độ lơ là trong học tập. 

- Giảng viên cần dạy cách học cho người học cụ thể như: lập kế hoạch học tập, nghe giảng, có thể ghi bài, quay video trên lớp. Sau đó tự học, học nhóm, đọc sách, nghiên cứu và giải quyết vấn đề. Điều quan trọng là giảng viên cần xem đây là một trong những mục tiêu đào tạo chứ không chỉ là một trong những giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo. 

- Giảng viên cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, có ý chí cầu tiến trong nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. 

3. Đối với người học 

- Cần căn cứ vào khả năng, sở thích để lựa chọn môn học phù hợp, lập kế hoạch học tập, nghiên cứu và học tập đạt mục tiêu môn học đã đề ra. 

- Cần căn cứ vào yêu cầu của bài giảng, môn học để lập kế hoạch tự học và tổ chức học nhóm, nắm vững nội dung chuẩn xác và đạt mục tiêu môn học đề ra. 

- Người học cần quan tâm đến bài kiểm tra đánh giá để biết chất lượng học tập của bản thân. 

- Người học cần biết chú trọng đến phương pháp “tự học” nhưng cũng phải quan tâm đến phương pháp “cùng học” (học theo nhóm, theo đội, theo lớp,…) mới rèn luyện và nâng cao khả năng về chuyên môn và quản lý của bản thân. 

- Người học cần chú ý quá trình từ học: chuẩn bị bài lên lớp; nghe giảng; tự nghiên cứu; thảo luận nhóm, tổ; ôn tập để đạt được yêu cầu “học kĩ - hiểu lâu - vận dụng đúng”. 

- Người học cần tìm tòi, nghiên cứu thêm các trường phái, các phong cách múa Đương đại ở Việt Nam và trên thế giới thông qua các phương tiện đại chúng, công nghệ thông tin, sách, báo, internet… Sau đó áp dụng, cập nhật, tự hình thành lên phong cách của bản thân. 

- Mỗi người học cần xây dựng xác định rõ mục tiêu của bản thân để làm chủ kiến thức và cuộc đời thông qua con đường học tập; phải biết quản lý các áp lực căng thẳng của việc học cũng như quản lý được thời gian một cách hiệu quả. 

Học tập là một quá trình lâu dài, đối với bậc đại học, học không chỉ đơn thuần là nhấn mạnh vào trí nhớ mà cần có phương pháp tự học chủ động. Mỗi người học cần tự tìm tòi, phát hiện cho đến độc lập giải quyết vấn đề lí luận và thực tiễn của từng bộ môn, lĩnh vực nghiên cứu. Điều này tạo cơ sở vững chắc cho việc hình thành ở người học các phẩm chất và năng lực, kĩ năng và kinh nghiệm nghiên cứu nhằm đáp ứng yêu cầu đối với thực tiễn đào tạo múa đương đại của nền nghệ thuật múa nước nhà.